Αυχεναλγία, οσφυαλγία: ρόλος των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (Facet Joints)

Η αυχεναλγία (Cervical Pain, CP) είναι μια συχνή αιτία χρόνιου πόνου που υπολογίζεται σε συχνότητα περίπου στο 34% του γενικού πληθυσμού. Ο αυχένας είναι το πιο ευκίνητο μέρος της σπονδυλικής στήλης και έτσι το πιο ευαίσθητο σε κακώσεις (π.χ μετά βίαιη κίνηση της κεφαλής, Whiplash injury) ή λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων (αρθρίτιδα). Οι μικρές ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις του αυχένα μαζί με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους αποτελούν τις εστίες, όπου όταν πάσχουν, μπορεί να προκαλέσουν όχι μόνο την αυχεναλγία αλλά διαφόρους τύπους κεφαλαλγίας.

Από την άλλη μεριά, η οσφυαλγία ( Low Back Pain, LBP) είναι η πιο συχνή κατάσταση πόνου στο πληθυσμό και αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας. Υπολογίζεται πως η παθολογία των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (Facet Joints) της οσφυϊκής μοίρας είναι υπεύθυνη για το 15-45% της οσφυαλγίας και δυστυχώς παραμένει συχνά αδιάγνωστη. Και στα δύο σημεία της σπονδυλικής στήλης, ο πόνος δεν έχει νευρική κατανομή αλλά είναι διάχυτος σε περιοχές αναλόγως της τοποθεσίας των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων

Εικόνα 1 - Τοπογραφία Facet αυχένα 

Εικόνα 2 - τοπογραφία Facet οσφυϊκής μοίρας

Τόσο στην περιοχή του αυχένα όσο και στην οσφυϊκή μοίρα, δεν υπάρχει πάντα συσχέτιση μεταξύ των απεικονιστικών τεχνικών (απλές ακτινογραφίες, μαγνητική – αξονική τομογραφία) και της κλινικής εικόνας, των συμπτωμάτων, του ασθενή. Μια φυσιολογική ακτινογραφία ή μαγνητική μπορεί να συνυπάρχει με μια πολύ ενοχλητική αυχεναλγία ή οσφυαλγία και το ανάποδο : εμφανείς αλλοιώσεις κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης να μην δημιουργούν προβλήματα πόνου. Η κλινική εξέταση του ασθενή, απαραίτητη σε κάθε διερεύνηση πόνου και όχι «η δια τηλεφώνου διάγνωση και θεραπεία», καθώς και ο συσχετισμός της με τις απεικονιστικές εξετάσεις, θα οδηγήσουν στην ορθή προσέγγιση της αντιμετώπισης. Ως πρώτο βήμα στην αναλγησία είναι η φαρμακευτή αγωγή και η φυσιοθεραπεία αναλόγως της ιδιαιτερότητας του ασθενή π.χ υπάρχουν ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν συγκεκριμένα παυσίπονα ή έχουν επιπλοκές από αυτά. Εφόσον αυτά τα πρώτα μέτρα δεν αποδώσουν ικανοποιητική ανακούφιση, τότε το επόμενο βήμα είναι η έγχυση τοπικού αναισθητικού με κάποιο στεροειδές στις αρθρώσεις αυτές και οπωσδήποτε με ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Η έγχυση αυτή έχει δύο σκοπούς : (α) να γίνει έλεγχος αν όντως οι αρθρώσεις αυτές είναι υπεύθυνες για την αιτία του πόνου,

Εικόνα 3 - Αυχ facets

Εικόνα 4 - Οσφ facets

Εικόνα 5 - Έγχυση στα facet του αυχένα

Εικόνα 6 - Έγχυση στα facet της ΟΜΣΣ

και (β) εφόσον υπάρξει ανακούφιση, (τουλάχιστον στο 85%) έστω και για λίγες μέρες, τότε μπορεί κανείς να εφαρμόσει με κάπως παρόμοια τεχνική άλλες μεθόδους για πιο μακρόχρονη ανακούφιση π.χ εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων, κρυοθεραπείας κλπ.

Εικόνα 7 - Βελόνα Ραδιοσυχνοτήτων

Εικόνα 8 - Nerve Stimulator

Τέλος, να μην ξεχνάει κανείς πως η έννοια του χρόνιου πόνου δεν αναφέρεται μόνο στο ανθρώπινο σώμα αλλά υπάρχει και ένας σημαντικός ψυχολογικός και οικονομικός αντίκτυπος στις περιπτώσεις που δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς. Η κατάθλιψη και το άγχος δεν είναι καθόλου σπάνιο σε αυτές τις περιπτώσεις. Το κόστος δε για τις εξετάσεις, τις επεμβατικές μεθόδους αλλά και τις συνεχείς επισκέψεις στους  ατρούς, επίσης, δεν είναι αμελητέα παράμετρος. Συνεπώς, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις επώδυνων συνδρόμων, η ορθή και έγκαιρη διάγνωση-αντιμετώπιση είναι πρωταρχικής σημασίας για την γρήγορη αποκατάσταση.